Vuursteen was belangrijk materiaal voor de mensen in de prehistorie om gereedschap van te maken. Met behulp van klopstenen of geweihamers werd een scherf van een brok vuursteen afgeslagen. Zo’n scherf heeft hele scherpe randen waarmee in huiden werd gesneden.
Van vuursteen kunnen verschillende gereedschappen gemaakt worden, zoals pijlen, mesjes, krabbers en schrapers. Ook andere steensoorten, zoals jaspis, waren geschikt om gereedschap van te maken.
Omdat steen zoveel gebruikt is en ook goed bewaard blijft in de grond, vinden archeologen er ontzettend veel van terug. Er is een veelheid aan verschillende vormen stenen gereedschap opgegraven en opgeraapt.
Sommige kleine scherfjes zijn met een drevel van gewei aan de randen bewerkt; zo ontstaat de zogenaamde retouche. Dit soort kleine gereedschappen kunnen natuurlijk bijna niet meer vastgehouden worden. Om ermee te werken hadden de mensen in de prehistorie de scherfjes waarschijnlijk vastgezet in houten handvaten en stelen. Al deze kleine stukjes gereedschap hadden vroeger dezelfde functie als ons huidige zakmes. Ze kunnen voor van alles en nog wat worden gebruikt.
Bekijk de collectie prehistorisch werktuigen uit Nederland van Museon-Omniversum
Vuursteenmijnbouw
In de steentijd was vuursteen in Europa een belangrijke grondstof voor de vervaardiging van wapens en werktuigen. Vuursteen komt op tal van plaatsen voor, maar werkelijk goede kwaliteit is vrij zeldzaam. In de Nieuwe Steentijd werden diepe mijngangen gegraven om bij de begeerde vuursteenknollen te komen. Zo ontstonden op verschillende plaatsen in Europa echte industrieën waarvan de producten tot in de wijde omtrek werden verhandeld. In Nederland heeft men in Zuid-Limburg een prehistorische vuursteenmijn teruggevonden.
Ontwikkeling van gereedschap
De techniek van het maken van gereedschap ontwikkelde zich op verschillende plaatsen in de wereld op een zeer vergelijkbare manier. Werden de vuurstenen bijlen in de Midden Steentijd na het slaan meteen aan een steel gemaakt, in de Nieuwe Steentijd werden de bijlen gepolijst. Bovendien werden er naast vuursteen ook andere steensoorten gebruikt voor bijlen, zoals bijvoorbeeld jadeiet.
Rond 2000 v.Chr. begon in Nederland de Bronstijd. Koper en tin werden van ver gehaald om er brons van te smelten. De bronzen bijlen leken in het begin wat vorm betreft erg op de stenen bijlen. Langzaam veranderde die vorm en ontstond de kokerbijl. Toen rond 800 v.Chr. De techniek van ijzer winnen bekend werd in ons land, begon de Ijzertijd. De eerste ijzeren bijlen zagen eruit als de bronzen kokerbijlen.
Aan het einde van de IJzertijd is de bijl ontstaan zoals we die nu nog steeds kennen.