Logo One Planet
Malachiet, een kopererts
Malachiet, een kopererts

Delfstoffen

Delfstoffen zijn gesteenten en mineralen die we nuttig kunnen gebruiken. Belangrijk is natuurlijk ook dat ze economisch voordelig kunnen worden gewonnen. Die nuttige grondstoffen zijn onder andere edelstenen, brandstoffen, bouwstenen, zouten en metalen.

Of een bepaald nuttig gesteente of mineraal economisch kan worden gedolven, hangt af van de waarde van de delfstof, hoeveel er aanwezig is en concentratie, de geografische ligging en economische omstandigheden bij de vindplaats. De rijkdom van de gesteenten ligt dus niet altijd voor het oprapen.

Delfstoffen voor de bouw

Zonder bouwgrondstoffen geen woningen, kantoren, scholen en wegen. Zand en grind zijn bruikbaar voor beton en het ophogen van wegen. Van klei en natuursteen worden stenen en tegels gemaakt voor huizen en bestrating.
Klei is in Nederland over het algemeen wel voldoende in voorraad. Het geologisch voorkomen van grind en zand is veel beperkter. Iedere provincie in Nederland levert een bijdrage aan de behoefte aan zand, waarbij de zandrijke provincies de zandarme helpen. Het uitgraven van deze grondstoffen in Nederland gaat samen met ingrijpende wijzigingen in het landschap. Daarom is het nodig een balans te vinden tussen het beschikbaar maken van de grondstoffen en het zo min mogelijk wijzigen van het landschap.

Metalen om ons heen

Uit mijnen en groeven overal ter wereld worden metaalertsen gewonnen. Dit zijn vaak zwaar aanvoelende gesteenten. Door middel van vergruizen, smelten en chemische bewerking kunnen de metalen van de rest van het gesteenten worden gescheiden.

Haliet of steenzout

Steenzout

| Coll. nr. 82247

Non-metallische delfstoffen

Niet uit alle ertsen worden metalen gewonnen. Ook veel gebruikte materialen als zwavel, asbest, grafiet en tafelzout komen uit gesteenten. Veel non-metallische grondstoffen gebruiken we dagelijks. Keukenzout is daarvan een heel goed voorbeeld (collectie). 

Aardolie

Aardolie (collectie) is een belangrijke delfstof die, net als kolen, ontstaat uit plantmateriaal dat in gesteenten zit. Van aardolie maken we benzine voor onze auto’s. Een belangrijk bijproduct van aardolie en kolen is aardgas, dat we voor het gasfornuis en de verwarming gebruiken. Maar olie wordt ook heel veel voor plastic en kunststof gebruikt. Veel speelgoed en keukenspullen zijn van plastic.

  • Skouriotissa, een kopermijn in Cyprus is nu verlaten. Het vervuilde stof dat rond de mijn ligt wordt door de wind weggeblazen en vervuilt de hele omgeving. Foto: wanderinghiker
  • Berkeley Lake, een verlaten groeve in Butte, Montana, is na het gebruik vol komen te staan met water. Het water in dit kunstmatige meer is door de chemische stoffen uit de groeve zeer zuur en giftig. Foto: Will eye
  • Tar Creek, een verlaten mijnbouwgebied in Picher, Oklahoma. Het water in de mijn is naar lokaal grondwater gelekt. Daardoor is het grondwater vervuild met metalen zoals lood en cadmium. Foto: Calebowens1

Vervuilende stoffen

De winning van delfstoffen kan veel invloed hebben op het milieu. Het resultaat van winning kan zijn dat onnatuurlijke hoge concentraties van sommige chemische stoffen in een gebied voorkomen.